| ظهور و رشد علوم فلسفي به معناي عام در ايران ، از آن جمله برخي شاخه‌هاي علوم رياضي و طبيعي، به دير زماني پيش از اسلام باز مي‌گردد، و در عصر اسلامي نيز بخش اعظم آنچه زيرعنوان فرهنگ و تمدن اسلام قرار مي‌گيرد، در حوزه فرهنگي ايران پديد آمده ، و محصول انديشه‌هاي دانشمندان ايراني است. در اين مقاله سير تاريخي ظهور و رشد و شكوفايي علوم طبيعي و رياضي در قلمرو ايران فرهنگي در پهنه‌ي اسلام، با نگاهي به پيشينه‌ي آن به اختصار بررسي مي‌گردد. قطع نظر از احاديثي كه از پيامبر (ص) در فضيلت ايرانيان در تمسك به دانش روايت شده و دانشمندان جامع نگري چون ابن خلدون بدان تصريح كرده‌اند، گزارشهاي تاريخي نويسندگان سده‌هاي نخستين اسلامي، و آنچه از كتابخانه‌هاي بزرگ ايران پيش از اسلام و خطوط هفتگانه كتابت علوم مي‌دانيم، نيز به وضوح حاكي از اهتمام ايرانيان به انواع دانشهاي فلسفي و حفظ منابع علمي است.
مهم‌ترين يا يكي از مهم‌ترين مراكز بزرگ و معتبر علمي ايران پيش از اسلام، بيمارستان و دانشگاه جندي شاپور است كه گويا در آغاز در همه رشته‌هاي علمي فعاليت مي‌كرد و به تدريج پزشكي آن شكوفايي بيشتري يافت و بيمارستان آن نامبردار گرديد. در اين مركز علمي، كتابخانه معتبري نيز وجود داشته، و همايشهاي علمي در آن برگزار مي‌شده است. جندي شاپور به ويژه در دوره‌ي اسلامي به ويژه عصر اول عباسي شكوفايي خود را حفظ كرد و پزشكان و رؤساي نامدار آن به تاسيس مكتب پزشكي بغدادپرداختند. ايرانيان در سده‌هاي 4 و 5م نيز مدارس بزرگ و معتبري در رها (ادسا) و نصيبين و بعضي شهرهاي داخلي ايران تاسيس كردند.
| 
