|
| شهركرد |
|
|
| در متون تاريخي از مكاني به نام چالشتر در ناحيه شهركرد به عنوان مركز حكومتي نام برده شده كه خرابه‌هاي ديوار قلعه آن امروزه به جاي مانده است. شهركرد امروزين گويا مكان پاسگاهي بوده است معروف به دهكرد و از حدود سال 1300 با تعيين نماينده حكومت مركزي و استقرار دوائر دولتي آغاز به رشد كرده است. پيش از آن و در دوران گذشته، منطقه دستخوش جنگ‌هاي خوانين، كشمكش‌هاي ميان حكومت مركزي و قدرت‌هاي محلي و غارت و تصاحب روستاها توسط طوايف مختلف بختياري بوده است. نوسانات سياسي داخلي منطقه از يك سو و تغييرات حكومت‌هاي مركزي از سوي ديگر مجال و فرصت رشد و تكامل را به روستاها و روستا – شهرهاي منطقه نداده است. در كنار اين عامل تاريخي دور بودن از شبكه راههاي اصلي و مراكز شهري ايران علت ديگري در عقب‌ماندگي نسبي شهرنشيني و صنعتي منطقه محسوب مي‌شود.پس از سال 1300 و تا سال 1340 دهكرد و منطقه چهارمحال و بختياري (معروف به شهر چهارمحال) از طريق مركز اصفهان اداره مي‌شد و از آن پس تا سال 1352 شهركرد مركز فرمانداري كل چهارمحال و بختياري و سپس مركز استاني با همين نام تبديل شده و در حال حاضر شهري روبه آباداني و توسعه است. |
|
| بروجن |
|
|
| بروجن دومين شهر منطقه چهارمحال و بختياري است. اين شهر در دشتي به وسعت حدود 580 كيلومتر مربع در شرقي‌ترين نقطه منطقه و در محل تلاقي راههاي سه استان چهارمحال و بختياري، اصفهان و فارس قرار گرفته است. تاريخ اسكان جمعيت در اين مكان به يكي دو قرن و تاريخ مركزيت جمعيت به حدي كه بتوان آن را شهر ناميد به پس از نهضت مشروطيت مي‌رسد. رشد فزاينده جمعيت آن از دهه‌هاي سوم و چهارم قرن حاضر آغاز مي‌شود. گسترش شهر بروجن با توجه به موقعيت جغرافيايي آن كه در تلاقي سه استان مذكور قرار گرفته است، توسعه آن را از امتياز ويژه‌اي برخوردار نموده و روند رشد آن را تسريع كرده است. |
|
| فرخشهر |
|
|
| سابقه اسكان جمعيت در مكان امروزي فرخشهر به استناد متون و ابنيه تاريخي موجود به حدود 5 قرن قبل نسبت داده مي‌شود و از جمله بناي مسجد جامع تخريب شده شهر، شاهدي بر اين مدعا است. از تحولات اين شهر در فاصله چند قرن گذشته اطلاع چنداني در دست نيست. اين شهر به علت موقعيت جغرافيايي، يعني قرار گرفتن بر سر راه اصفهان- شهركرد، همراه با تغيير موقعيت سياسي منطقه به فرمانداري كل و سپس به استان، رشد و گسترش يافته و از سوي ديگر به عنوان نزديك‌ترين مركز جمعيتي منطقه به استان اصفهان تحت تأثير تحولات قطب جمعيتي- صنعتي اصفهان، رشد كرده است. |
|
| هفشجان |
|
|
| قدمت تاريخي اسكان جمعيت در محل فعلي هفشجان و ديگر مراكز جمعيتي چهارمحال (لار، كيار، گندمان و ميزدج) بنابر متون تاريخي و شواهد موجود به سلسله‌هاي ساساني و اشكاني مي‌رسد. در ادوار بعدي چهارمحال به علل گوناگون مورد توجه ملوك، سلاطين و حكومت‌هاي مركزي قرار گرفت. در دوره‌هايي به علت واسطه قرار گرفتن ميان مناطق مركزي ايران و دشت‌هاي حاصلخيز خوزستان و راههاي آبي آن سرزمين، و در ديگر ادوار به عنوان تيول و شكارگاه و يا به علل مهار عشاير ايلات بختياري و غيره مورد توجه بوده است.سنگ نبشته‌هاي قبور موجود در هفشجان حدود 300 سال سابقه استقرار جمعيت در اين ناحيه را نشان مي‌دهد. اين آبادي در دوره قاجار تحت سلطه خوانين بختياري بود، ليكن با تثبيت قدرت مركزي از اقتدار اين ايل كاسته شد. در دوران معاصر. هفشجان به صورت يكي از چند مركز جمعيتي در حوزه نفوذ مستقيم شهركرد و به عنوان شهر درجه چهارم استان، نقش شهري كوچك همراه با ارايه خدمات ناحيه‌اي به روستاهاي اطراف ايفا مي‌كند. |
|
| جونقان |
|
|
| جونقان سابقه چنداني به عنوان شهر ندارد و با تأسيس شهرداري در سال 1356 شهر ناميده شده است. سابقه تاريخي اسكان و استقرار جمعيت را در اين مكان براساس متون تاريخي مي‌توان به دوران صفوي نسبت داد و رونق آن را مي‌توان از دوران قاجار و پس از انقلاب مشروطيت دانست كه سردار اسعد بختياري اين مكان را مقر حكومتي خود قرار داد. |
|
| فرادنبه |
|
|
| سابقه پيدايش فرادنبه را به بيش از 400 سال پيش نسبت مي‌دهند كه گويا چهارقلعه در اطراف آن وجود داشت. همچنين از اين محل به نام پيردامنه با 800 نفر جمعيت در سفرنامه‌اي مربوط به سال 1323 هجري قمري ياد شده است. در دوران اخير كه از تاخت و تاز عشاير بختياري بر روستاهاي چهارمحال كاسته شد، فرادنبه رشد و توسعه يافت. |
|
| بلداجي |
|
|
| از گذشته بلداجي اسناد تاريخي مدوني در دست نيست، ليكن شواهدي وجود دارد كه مبين اسكان جمعيت در اين ناحيه است. خرابه‌هاي صفي‌آباد محل اسكان عشاير ترك زبان قشقايي يا تركان تيره بولوردي صفي‌خان قشقايي بود. اين تيره پس از صفي‌آباد به محل فعلي شهر بلداجي نقل مكان كرده‌اند و به مرور زمان از نقاط ديگري مانند جونقان و فرادنبه نيز گروه‌هايي به بلداجي مهاجرت كرده و اسكان يافته‌اند. همراه با اسكان اجباري ارامنه در دوران صفويه در اصفهان، گروهي از ارامنه نيز در بلداجي و قلعه ممكا (از روستاهاي نزديك آن) ساكن و بعدها به علل مذهبي مجبور به كوچ از اين دو نقطه شده‌اند. در هر صورت قدمت قطعي هسته اوليه شهر بلداجي را تا حدود 250 سال پيش تخمين مي‌زنند. گزانگبين اين شهر بسيار مشهور است. |
|
| لردگان |
|
|
| شهر لردگان از ديرباز مركزي براي مبادلات عشايري بوده است. در متون تاريخي از لردگان به نام لردجان نام برده شده است. قلعه لردگان در نزديكي چشمه برم لردگان به نام لردجان نام برده شده است. قلعه لردگان در نزديكي چشمه برم لردگان در دوران لر بزرگ ساخته شده بود كه خرابه‌هاي آن اكنون نيز باقي مانده است. |
|
| اردل |
|
|
| اردل از گذشته‌هاي دور، يكي از مراكز ييلاق و اسكان عشاير ايل هفت لنگ بختياري بود و در متون تاريخي از جمله سفرنامه ابن بطوطه كه از اصفهان تا شوشتر سفر كرده، اشاراتي به اين ناحيه شده است. |
|
| نام و نشاني اماكن تاريخي و ديني‌هاي مهم استان |
|
|
شهرستان شهركرد
پيست اسكي – گردنه حلك سورشجان
قلعه شلمزار – جنوب شهركرد
قلعه دزك – جنوب شهركرد
قلاع اسعديه – چليچه 30 كيلومتري جنوب غربي شهركرد
قلعه جونقان – 38 كيلومتري شهركرد
قلعه چالشتر – 10 كيلومتري شهركرد
پل زمانخان – 29 كيلومتري شمال شهركرد
گرمابه درب امام زاده – شهركرد
مدرسه علميه (اماميه) – شهركرد
مسجد اتابكان – شهركرد
مسجد جامع – شهركرد
مسجد جامع شهرك – شرق شهركرد
مسجد جامع چالشتر – 9 كيلومتري شهركرد
مسجد جامع فرخشهر – جنوب شرق شهركرد
امام‌زاده حليمه و حكيمه خاتون – شهركرد
امام زاده بابا پيراحمد- روستاي چم جنگل سامان
شهرستان بروجن
تالاب چغاخور- شرق گندمان
تالاب سولگان – جنوب غربي شهر گندمان
تالاب گندمان – نزديك تالاب چغاخور
امام زده حمزه‌لي – روستاي بلداجي
شهرستان فارسان
پيست اسكي – چلگرد
تونل كوهرنگ – چلكرد
چشمه ديمه – چلگرد
پيرغار – بخش ميزدج
آبشار انار دره عشق – شهرستان فارسان(دوپلان)
شهرستان لردگان
آبشار آتشگاه – 40 كيلومتري لردگان روستاي آتشگاه
برم لردگان – در شهر لردگان
جنگل‌هاي بازفت – در غرب شهر لردگان |
|
| زنده دل ، حسن . مجموعه راهنماي جامع ايرانگردي : استان چهارمحال و بختياري ، تهران : نشر ايرانگردان – جهانگردان ، 1379 . ص29-32 ،107-108. |
* منبع : | |
|
